Czego możesz oczekiwać od terapii EMDR? Praktyczny przewodnik dla klientów
Rozpoczęcie terapii EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) to ważny krok na drodze do odzyskania równowagi i wewnętrznego spokoju. Dla wielu osób jest to zupełnie nowe doświadczenie, dlatego naturalne są pytania o to, jak wygląda sam proces, czego można spodziewać się po sesjach oraz jak zadbać o siebie pomiędzy spotkaniami. Ten poradnik został przygotowany właśnie po to, by rozwiać twoje wątpliwości i pomóc ci spokojnie wejść w terapię.
Jak działa trauma i dlaczego EMDR jest skuteczny?
Trauma to nie tylko pojedyncze, dramatyczne wydarzenia. Może być także wynikiem powtarzających się, bolesnych doświadczeń, które w danym momencie przekraczały możliwości naszego układu nerwowego. Kiedy tak się dzieje, wspomnienia nie zapisują się jak zwykłe historie z przeszłości. Zamiast tego pozostają „zamrożone” – pełne obrazów, emocji, dźwięków i doznań cielesnych, które mogą powracać nawet wiele lat później. Dlatego osoba, która przeżyła traumę, może doświadczać nagłych napadów lęku, koszmarów, drażliwości czy poczucia odrętwienia, nawet jeśli pozornie „życie toczy się dalej”.
EMDR został stworzony właśnie po to, aby pomóc w takim przetwarzaniu. Dzięki specyficznej stymulacji bilateralnej – najczęściej w postaci ruchów oczu, ale także przy użyciu naprzemiennych dźwięków czy delikatnych bodźców dotykowych – mózg otrzymuje szansę, by ponownie otworzyć i zintegrować trudne wspomnienia. To trochę tak, jakby wreszcie udało się dokończyć przerwane kiedyś „zadanie” i odłożyć je na półkę w pamięci, gdzie nie będzie już powodowało cierpienia. W rezultacie doświadczenia, które wcześniej wywoływały silne emocje, stają się neutralne – po prostu zaczynają być częścią twojej historii.
Jak wygląda proces terapii?
EMDR jest dobrze uporządkowanym i bezpiecznym procesem, który przebiega w kilku etapach.
Na początku terapeuta poznaje twoją historię i wspólnie z tobą ustala, które obszary wymagają pracy. Nie chodzi wyłącznie o trudne wspomnienia, ale także o twoje zasoby i cele – o to, co chcesz osiągnąć dzięki terapii.
Następnie przychodzi czas na przygotowanie. Ten etap jest niezwykle ważny, bo to właśnie tutaj uczysz się technik samoregulacji i uziemiania – takich jak świadome oddychanie czy wizualizacja bezpiecznego miejsca. Dzięki nim zyskujesz poczucie, że masz w sobie narzędzia, które pomogą ci poradzić sobie z trudniejszymi emocjami.
Dopiero później przechodzi się do właściwego przetwarzania wspomnień. Wybierane jest jedno wydarzenie, które będzie stanowiło punkt wyjścia. Terapeuta pyta cię o obraz, emocje, przekonania i reakcje z ciała związane z tym doświadczeniem. Następnie prowadzi cię przez serię krótkich sekwencji ruchów oczu (lub innej formy stymulacji bilateralnej). W trakcie tego procesu wspomnienie zaczyna się zmieniać – czasem pojawiają się nowe obrazy, czasem emocje stopniowo słabną, a czasem do głosu dochodzą inne wspomnienia, które wcześniej były ukryte. Terapeuta towarzyszy ci w tym wszystkim i dba o to, aby cały proces był bezpieczny.
Kiedy przetwarzanie dobiega końca, wspólnie sprawdzacie, jakie nowe, wspierające przekonania pojawiły się w miejsce dawnych. Na przykład zdanie „jestem bezradny” może ustąpić miejsca przekonaniu „mam wpływ na swoje życie”. Następnie terapeuta prosi cię, żebyś uważnie wsłuchał się w swoje ciało i zobaczył, czy nie pozostało w nim napięcie związane z dawnym doświadczeniem. Jeśli tak, proces jest kontynuowany do momentu, w którym poczujesz pełniejszą ulgę.
Sesja zawsze kończy się w bezpieczny sposób – nawet jeśli wspomnienie nie zostało jeszcze w pełni przepracowane, terapeuta stosuje techniki stabilizujące, abyś mógł opuścić gabinet w stanie równowagi. Na kolejnym spotkaniu omawiacie zmiany, jakie zaszły między sesjami, a także to, jakie nowe doświadczenia lub refleksje się pojawiły.
Jak możesz się czuć po sesji?
Reakcje po EMDR bywają różne i zależą od indywidualnych doświadczeń. Niektórzy odczuwają natychmiastową ulgę i spokój – wspomnienia, które wcześniej wywoływały napięcie, nagle tracą swoją siłę. Inni czują się po prostu bardzo zmęczeni, tak jakby ich umysł i ciało wykonały intensywną pracę. Czasem po sesji mogą pojawić się sny, silniejsze emocje lub refleksje, które na pierwszy rzut oka wydają się niepowiązane z terapią. To zupełnie normalne – twój mózg nadal integruje wspomnienia.
Najważniejsze, byś wiedział, że każda z tych reakcji jest częścią procesu zdrowienia. Warto obserwować siebie i dzielić się tymi doświadczeniami z terapeutą. To właśnie dzięki nim możecie wspólnie dostosować tempo i kierunek pracy do twoich potrzeb.
Jak zadbać o siebie między spotkaniami?
Po sesji EMDR dobrze jest dać sobie czas na regenerację. Wiele osób zauważa, że pomaga im spokojny spacer, ciepła kąpiel czy po prostu odpoczynek w ciszy. Warto zadbać o sen i lekką aktywność fizyczną – układ nerwowy szybciej odzyskuje wtedy równowagę. Pomocne może być także zapisywanie swoich myśli i uczuć w zeszycie – to prosty sposób, by uporządkować to, co pojawia się między sesjami.
Jeśli w którymś momencie poczujesz napięcie, przypomnij sobie techniki samouspokajania, których nauczyłeś się w gabinecie. Mogą to być ćwiczenia oddechowe, wizualizacja bezpiecznego miejsca albo inne metody, które najlepiej na ciebie działają. A jeśli zdarzy się, że emocje okażą się zbyt trudne, nie zostawaj z tym sam – masz prawo skontaktować się ze swoim terapeutą i poprosić o wskazówkę, jak sobie poradzić.
Co zrobić, gdy pojawia się coś niepokojącego?
Podczas terapii czasem zdarza się, że trudne wspomnienia czy emocje wychodzą na powierzchnię między sesjami. Jeśli zauważysz, że pojawiają się intensywne sny, nagły lęk czy silne napięcie, spróbuj najpierw sięgnąć po techniki stabilizujące. Często wystarczy kilka minut świadomego oddechu, skupienie się na otoczeniu albo krótki kontakt z kimś bliskim, aby poczuć się pewniej.
Jeśli jednak poczucie przytłoczenia utrzymuje się dłużej, ważne, abyś powiedział o tym terapeucie. Wspólnie możecie znaleźć rozwiązania, które pozwolą ci poczuć się bezpiecznie. Pamiętaj, że w terapii nie chodzi o to, by „przetrwać za wszelką cenę”, ale o to, by krok po kroku budować stabilność i poczucie kontroli.
W sytuacjach skrajnych, kiedy pojawiają się myśli samobójcze lub zachowania ryzykowne, zawsze należy natychmiast szukać pomocy – skontaktować się z terapeutą, udać się do szpitala lub zadzwonić na kryzysowy numer wsparcia (poniżej). To nie oznaka słabości, lecz mądrości i troski o siebie.
116 123 – Kryzysowy Telefon Zaufania (dla dorosłych)
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży
800 70 2222 – Ogólnopolski Telefon Kryzysowy dla osób dorosłych
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy EMDR boli?
Nie. EMDR nie polega na ponownym przeżywaniu traumy, lecz na jej przetwarzaniu. Czasami pojawiają się trudne emocje, ale zawsze odbywa się to w bezpiecznych warunkach i pod opieką terapeuty.
Czy można przerwać sesję, jeśli będzie za trudno?
Tak. Masz pełne prawo zatrzymać proces w każdej chwili. Terapeuta zawsze sprawdza, jak się czujesz i wspólnie decydujecie, w jakim tempie pracować.
Jak długo trwa terapia EMDR?
To zależy od Twojej historii i celów. Niektórym osobom wystarcza kilka sesji, innym potrzeba kilku lub kilkunastu miesięcy pracy. Tempo zawsze dostosowane jest do twoich potrzeb.
Co jeśli po sesji czuję się gorzej niż wcześniej?
Czasami tak się zdarza – to znak, że twój umysł intensywnie pracuje nad przetwarzaniem wspomnień. Ważne, byś się tym nie martwił i podzielił się tym doświadczeniem z terapeutą. Razem znajdziecie sposób, by zadbać o ciebie w tym czasie.
Czy muszę opowiadać o wszystkich szczegółach mojej traumy?
Nie. W EMDR nie ma konieczności szczegółowego opowiadania o wszystkim, co się wydarzyło. Terapeuta potrzebuje ogólnego kontekstu, ale kluczowa praca odbywa się w twoim umyśle – to twój mózg „porządkuje” wspomnienia. Dzięki temu EMDR bywa łatwiejszy dla osób, które nie chcą wchodzić w bardzo szczegółowe opisy wydarzeń.
Czy EMDR jest bezpieczny?
Tak, to metoda dobrze przebadana naukowo i rekomendowana m.in. przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne w leczeniu traumy. Terapeuta dba o to, aby cały proces przebiegał w bezpiecznym tempie i zawsze można go zatrzymać, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Czy EMDR działa na dzieci i młodzież?
Tak. EMDR jest skuteczny także u dzieci i nastolatków. W pracy z młodszymi osobami stosuje się dodatkowe elementy, takie jak rysunki, zabawa czy metafory dostosowane do wieku.
Jak często odbywają się sesje?
Zwykle raz w tygodniu, choć czasami – w zależności od potrzeb – możliwe jest inne tempo. Ważne, by między sesjami mieć czas na regenerację i integrację tego, co się wydarzyło w terapii.
Jak długo trwa jedna sesja?
Standardowa sesja trwa 50–60 minut, choć niektórzy terapeuci proponują dłuższe spotkania (np. 90 minut), aby mieć więcej czasu na przetwarzanie wspomnień.
Czy EMDR może wywołać nieprzyjemne wspomnienia między sesjami?
Może się zdarzyć, że trudne obrazy czy emocje wrócą na krótko po sesji. To naturalny etap procesu przetwarzania. W takich chwilach warto korzystać z technik stabilizujących i pamiętać, że te reakcje mijają.
Czy muszę mieć „dużą traumę”, aby skorzystać z EMDR?
Nie. EMDR pomaga nie tylko w przypadku poważnych traum. Skutecznie wspiera także w pracy z lękiem, niską samooceną, fobiami, trudnymi relacjami, przewlekłym stresem czy poczuciem utknięcia.
Czy EMDR jest hipnozą?
Nie. W EMDR jesteś cały czas świadomy i masz pełną kontrolę nad tym, co się dzieje. To metoda oparta na pracy mózgu i naturalnym procesie przetwarzania informacji, a nie na sugestii czy transie.
Co jeśli podczas sesji nic się nie wydarzy?
Czasami przetwarzanie przebiega wolniej i pierwsze zmiany pojawiają się dopiero po kilku spotkaniach. To normalne. Terapeuta dostosowuje technikę do ciebie i wspólnie szukacie najlepszej drogi pracy.
Czy mogę korzystać z EMDR równolegle z inną terapią lub lekami?
Tak. EMDR można łączyć z farmakoterapią oraz innymi formami wsparcia psychologicznego. Warto jednak poinformować terapeutę o wszystkich równoległych oddziaływaniach, aby całość była spójna i bezpieczna.
Podsumowanie
Terapia EMDR to skuteczne i dobrze przebadane podejście w pracy z traumą i trudnymi doświadczeniami. Pomaga w odblokowaniu wspomnień, które dotąd powodowały cierpienie, i włączeniu ich w całość historii życia w taki sposób, by nie wywoływały już bólu. Proces bywa wymagający, ale prowadzi do realnych zmian – większego spokoju, poczucia bezpieczeństwa i odzyskania wpływu na własne życie.
Najważniejsze jest to, byś dawał sobie czas, troszczył się o siebie i szczerze mówił terapeucie o tym, co się pojawia. Dzięki temu terapia EMDR stanie się nie tylko skutecznym narzędziem, ale też bezpieczną i wspierającą drogą ku uzdrowieniu.
👉 Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o EMDR lub umówić się na konsultację, zapraszam do kontaktu.